เรื่องสำคัญที่สุดในวงการแพทย์จีน คือ “ชี่” (氣，炁)
หากเคยผ่านการรักษาโดยศาสตร์ของแพทย์จีน คำว่า “ชี่” อาจเป็นคำที่คุ้นหู เนื่องด้วยบ่อยครั้ง แพทย์หลายท่านจะพูดถึงคำดังกล่าวในระหว่างที่ได้รับการรักษา กล่าวคือ มุมมองของแพทย์จีนนั้น “ชี่” สำคัญที่สุด เนื่องจาก “ชี่” หมายถึง ทุกสรรพสิ่งบนโลกใบนี้ ซึ่งความแตกต่างนั้นขึ้นอยู่กับว่า “ชี่” ถูกนำไปใช้ตีความในบริบทไหน ในรูปของอะไร ทั้งจักรวาล ดวงดาว พระอาทิตย์ โลก ภูเขา ต้นไม้ แม่น้ำ ลำธาร ร่างกายมนุษย์ สุนัข แมว นก โต๊ะ เก้าอี้ อาหาร ฯลฯ ดังจะเห็นได้ว่า ทุกสรรพสิ่งนั้น รวมเป็นหนึ่งเดียว คือ ”ชี่” นั่นเอง หรืออีกนัยนึง “ชี่” ก็คือ “พลังงาน”
ทางกายวิภาคนั้น ร่างกายของคนเราก็คือ ”ชี่” อีกรูปแบบหนึ่ง ที่อาจจะแบ่งย่อยลงไปเป็นชี่ที่ปกคลุมร่างกายจากสิ่งเร้าภายนอก ทำหน้าที่เป็นภูมิคุ้มกันการเจ็บป่วย ชี่ที่เป็นพลังงานให้ร่างกายเราขับเคลื่อนชีวิตประจำวันได้อย่างปกติ ชี่ที่ทำหน้าที่หล่อเลี้ยงอวัยวะต่างๆของร่างกาย ฯลฯ
หากชี่ในร่างกาย สามารถทำงานได้อย่างสมดุล และเพียงพอ เราก็จะสุขภาพแข็งแรง ไม่เจ็บป่วยง่าย ยิ่งไปกว่านั้น องค์ประกอบทางอารมณ์ ความรู้สึก ความนึกคิด ก็ยังมีผลกระทบต่อชี่ของร่างกายอีกด้วย
การใช้ชีวิตให้สอดคล้อง ตามธรรมชาติที่ร่างกายมนุษย์ควรได้รับ เช่น การพักผ่อนเป็นเวลา การกินอาหาร พืชผักตามฤดูกาล การไม่ใช้ร่างกายอย่างหักโหม ทั้งทางกายภาพและทางด้านจิตใจ เป็นต้น ปัจจัยเหล่านี้ ล้วนส่งผลให้ชี่ทำงานอย่างสอดประสานอันก่อให้เกิดความสมดุล เพราะมนุษย์ถือเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาตินั่นเอง
ในมุมมองแพทย์จีน สาเหตุที่ร่างกายคนเราไม่สบาย ป่วยไข้ เนื่องจากชี่ในร่างกายนั้น ไม่สมดุล ส่งผลให้อวัยวะต่างๆของร่างกายทำงานไม่สมดุลเช่นกัน แนวทางการรักษา คือการทำให้ชี่ทำงานอย่างสมดุล อวัยวะต่างๆก็จะทำงานอย่างสมดุลเช่นกัน สภาพร่างกายที่ไม่สบาย ป่วยไข้ ก็จะกลับเข้าสู่สภาวะปกตินั่นเอง และแม้ว่าสรรพสิ่งจะร่วงโรย สลายไป ไม่ว่าจะเป็น ร่างกายมนุษย์ สัตว์ พืช หรือสิ่งต่างๆ ชี่ก็เพียงแค่เปลี่ยนรูป เปลี่ยนสถานะไปเท่านั้น แต่จะไม่มีวันเสื่อมสลายตาม
หากจะถกกันให้ลึกขึ้นในเรื่องของชี่นั้น ค่อนข้างซับซ้อน และยังสามารถถกกันได้ อีกมากในทางปรัชญา ซึ่งเกินขอบเขตการรักษาคนไข้ของแพทย์จีน ดังนั้น เราจะพูดถึงประเด็นของชี่เพียงเท่านี้
